Phải tìm nguyên nhân huyện nghèo đạt tỉ lệ xuất khẩu thấp

Huyện nghèo vốn là trọng điểm của các chương trình hỗ trợ xuất khẩu lao động (xkld) trong nhiều năm trở lại đây. Hàng năm, vốn chính sách vẫn được “rót” đều về các tỉnh vùng xa để phục vụ cho chương trình xkld mà đặc biệt là xkld Nhật Bản. Tuy vậy, tỉ lệ lao động được đi xkld vẫn thấp. Mới đây nhất, sáng 19/1 tại tỉnh Lào Cai, đích thân Phó Thủ tường Nguyễn Xuân Phúc đã nêu ra vấn đề này tại Hội nghị “Đánh giá tình hình thực hiện chính sách xuất khẩu lao động, dạy nghề và giảm nghèo bền vững tại các huyện nghèo”.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng nêu ra những trăn trở: “Các huyện nghèo 30a là địa bàn mà người dân khát khao vươn lên thoát nghèo nhất nhưng tỷ lệ này vẫn thấp trong khi Đảng và Nhà nước dành nhiều ưu đãi về cơ chế, chính sách, nguồn lực mà hiệu quả lại chưa được như mong muốn? Hội nghị lần này phải làm rõ được vấn đề này để có giải pháp khắc phục bằng hành động cụ thể chứ không phải trên giấy tờ, đề án”.

Xem tin khác tại chuyên mục tin tức xuất khẩu lao động.

Tỷ lệ lao động xuất khẩu đạt được quá thấp

Theo Báo cáo của Bộ LĐTB&XH cho biết đến nay có trên 30 doanh nghiệp đã tham gia đề án xkld với hơn 350 hợp đồng cung ứng lao động sang Nhật Bản, Đài Loan Malaysia…, trong đó có 24 doang nghiệp đã ký hợp đồng đặt hàng trước để tuyển chọn, đào tạo và đưa người lao động ở các huyện nghèo trong đề án đi làm việc ở nước ngoài. Dù gặp nhiều trở ngại khi phải hoạt động ở trên các vùng cao, nhiều cán bộ của các doanh nghiệp đã khắc phục khó khăn, từng cán bộ đã đến từng thôn, bản, phối hợp cùng với chính quyền địa phương để vận động người dân tại đây tham gia xuất khẩu lao động, tổ chức tuyển chọn, bồi dưỡng tay nghề, ngoại ngữ, phong tục tập quán  trước khi đi làm việc ở nước ngoài.

Sau hơn 5 năm thực hiện (từ 2009), số người lao động các huyện nghèo đăng ký đi xkld theo đề án là 26.800; số người lao động được tuyển chọn để đào tạo là 18.500 và có khoảng 9.500 lao động đã được đưa đi làm việc tại Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc, Malaysia, Nhật Bản, UAE, …, trong đó 95% là người lao động dân tộc thiểu số. Mức thu nhập bình quân của người lao động ở huyện nghèo đạt 5 – 7 triệu đồng/người/tháng và công việc rất ổn định. Có khoảng 65 – 70% số hộ có người đi xuất khẩu lao động đã thoát nghèo.

Tuy vậy, Bộ LĐTB&XH cũng thẳng thắn nhìn nhận số lao động của 62 huyện nghèo được xuất khẩu còn quá thấp so với mục tiêu của Quyết định 71/QĐ-TTg  năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ các huyện nghèo đẩy mạnh xuất khẩu lao động góp phần giảm nghèo bền vững giai đoạn 2009-2020 (đưa 50.000 lao động thuộc các huyện nghèo đi làm việc ở nước ngoài-bình quân mỗi năm đưa được khoảng 10.000 lao động trong đó, khoảng 90% lao động thuộc hộ nghèo, hộ dân tộc thiểu số). Theo đó, mỗi xã chỉ có khoảng 22 lao động đăng ký tham gia đề án, mỗi huyện chỉ có 325 người đăng ký. Số lao động thuộc hộ nghèo được đưa đi làm việc ở nước ngoài trung bình chỉ đạt 161 lao động/người/năm.

Tập trung tháo gỡ ở khâu cơ chế, chính sách, tổ chức thực hiện

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Bộ LĐTB&XH và các địa phương nhanh chóng nghiên cứu tìm ra nguyên nhân chưa thành công của đề án này, trong đó tập trung vào khâu cơ chế chính sách và tổ chức thực hiện. Bộ LĐTB&XH cần khẩn trương trình Chính phủ các văn bản hướng dẫn về Luật Giáo dục, đào tạo dạy nghề cho lao động xuất khẩu vừa được Quốc hội thông qua theo hướng tăng đầu tư, hỗ trợ cho bà con nơi vùng xa được đăng ký làm việc ở nước ngoài, chú trọng đến phương pháp đào tạo tay nghề phù hợp với phong tục tập quán cho bà con dân tộc thiểu số vùng cao Tây Bắc, đổi mới công tác tuyên truyền về xuất khẩu lao động để người dân hiểu rõ hơn về ý nghĩa thiết thực của xkld với đời sống bà con…

Theo đó, chính sách giảm nghèo cần đa chiều, bảo đảm tập trung nguồn lực, thu hút các nguồn lực cộng đồng, ưu tiên các huyện có tỷ lệ hộ nghèo còn cao. Chương trình, dự án giảm nghèo cần gắn bó chặt chẽ với dạy nghề, xuất khẩu lao động, khuyến nông. Đặc biệt, phải đánh giá kỹ lưỡng chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững giai đoạn 2011-2015 và đề xuất nhiệm vụ tiếp theo. Bên cạnh đó, các địa phương cũng tìm hiểu tâm tư bà con và tìm ra những bất cập để báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình của từng vùng trong thời gian tới.

Tỷ lệ giảm nghèo của vùng Tây Bắc cao hơn mức bình quân của cả nước. Đến cuối năm 2014, hộ nghèo còn 18,5% (giảm 3% so với năm 2013), nhưng tỷ lệ hộ nghèo của các huyện nghèo thuộc chương trình 30a vẫn còn 32% (giảm hơn 5%).